Een geboorteplan is een document waarin je je wensen en verwachtingen voor je bevalling opschrijft. Het vermeldt in korte zinnen wat deze wensen zijn. Voor je bevalling bespreek je dit document met je zorgverleners en begeleiders.

Het geboorteplan is een middel om betrokken te worden en te blijven voor en gedurende het bevallingsproces. Ook tijdens de bevalling, wanneer je zelf niet altijd in staat bent om je wensen en voorkeuren mondeling aan te geven.

In het geboorteplan geef je aan wat je belangrijk vindt, wat je ideeën en wensen zijn en hoe je graag wil dat er met je omgegaan wordt. Het is een manier om met je partner te bespreken wat jullie verwachtingen zijn van de bevalling en van elkaar tijdens en rondom de bevalling. Ook voor je verloskundige of gynaecoloog is het belangrijk om te weten wat je tijdens de bevalling verwacht en wat je van hen verwacht. Door het plan samen te bespreken wordt het ook een realistisch plan. Tijdens je bevalling wissel je soms van zorgverlener, deze weet dan door je geboorteplan wat voor jou belangrijk is. Daarbij is het ook handig om iets op te schrijven over wie jij bent en hoe je het liefste benaderd wilt worden.

Je hebt veel keuzes rondom je bevalling. Denk bijvoorbeeld aan in wat voor sfeer of omgeving je wil bevallen, hoe je met pijn om wil gaan, wie je er bij wil hebben, hoe je de start met je kind wil doormaken en hoeveel informatie je wil krijgen tijdens de bevalling. Door het maken van een geboorteplan worden voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden vaak beter met je besproken en word je betrokken in de keuzes die hierbij gemaakt kunnen worden.

Hieronder vind je en groot aantal punten om over na te denken, om je in te verdiepen en die je eventueel mee kunt nemen in je geboorteplan. Het is expliciet niet de bedoeling om ze allemaal op te nemen in je eigen geboorteplan! Deze lijst is vooral bedoeld ter inspiratie van dingen die bij je resoneren, die jij/jullie belangrijk (zouden kunnen) vinden of waar je je nog meer in zou willen verdiepen nu het nog kan. Er staan diverse links tussen met meer informatie over de verschillende onderwerpen. Nogmaals: het is GEEN invuloefening!

Waar wil je bij voorkeur bevallen?

• Thuis
• In het ziekenhuis (poliklinisch)
• Bevalcentrum
• Geboortehuis

Wie wil je bij de bevalling hebben?

• Partner
• Familie
• Doula
• Mag er een verloskundige, arts of verpleegkundige in opleiding bij je bevalling zijn?
• Opvang voor eventuele oudere kinderen

Rust, omgeving en privacy

• Licht in de kamer
• Warmte
• Wel/niet/zacht praten
• Wel/niet telefoneren
• Muziek
• Verpleging en verloskundigen die in en uit komen lopen (eerst kloppen?)
• Kleding aan of uit en welke kleren wil je aan?

Je partner en zijn rol

• Waar wil je partner het liefst hebben tijdens de ontsluiting en waar als de baby geboren wordt?
• Wat wil je graag dat hij/zij doet en wat niet?
• Ondersteuning, hand vast houden, massage, washandje etc
• Communiceren en bewaken van het geboorteplan

Indien bevallen in het ziekenhuis

• Wat neem je mee?
• Wat is de kortste route?
• Neem je geboorteplan mee
• Opvang eventuele oudere kinderen
• Hoe ga je en wanneer?

Over de ontsluiting, vordering en vaginaal toucheren

• Er bestaan verschillende visies op begeleiden van een bevalling: Preventive Support of Labour (binnen 12 uur bevallen) of  een meer afwachtende visie . Wat spreekt je aan?
• Hoe is het voor jou als er elke paar uur gecontroleerd wordt op progressie?
• Informatie over de voortgang: hoe verwacht je dat je er mee om zal gaan? (teleurstelling / opluchting)
• Hoe voelt toucheren voor jou? (heb je al wel eens inwendig onderzoek gehad? bijvoorbeeld bij een uitstrijkje)
• zijn er extra dingen waar rekening mee gehouden moet worden (bijvoorbeeld sexueel misbruik in het verleden)?
• Wil je zelf aangeven wanneer er getoucheerd mag worden of dat je zorgverlener dat doet?
• Wachten op volledige ontsluiting met persen?  Wat is het nadeel of voordeel ?
• houdingen en bewegingsvrijheid: wat lijkt je fijn en wil je aangemoedigd worden van houding te veranderen?

Vliezen breken

• Functies van de vliezen tijdens de geboorte
• Ken je de voor- en nadelen van het kunstmatig breken door de zorgverlener?
• Ken je de voor- en nadelen van afwachten op spontaan breken?
• Wil je vooraf wel/niet toestemming geven voor het kunstmatige breken van de vliezen? Of maakt het je niet veel uit?

Als je bevalling niet goed, of niet 'op tijd' op gang komt, of als de weëen afnemen

• Wil je dan afwachten en verder niets doen
• inleiden / bijstimuleren: wanneer wel of niet?
• Wil je emotionele ondersteuning / coaching
• Houdingsveranderingen of spinningbabies
• Rusten/slapen
• Massage
• Bad
• Douche
• Vrijen/knuffelen/kussen
• Even alleen zijn (met of zonder partner)
• Pijnbestrijding
• Acupunctuur/shiatsu/reflexzonetherapie
• Rebozo massage
• Vliezen breken

Pijnbestrijding

• Wil je dat graag of juist niet?
• Wil je dat het actief aangeboden wordt tijdens de bevalling of juist niet?
• Weet je wat voor soorten pijnstilling er mogelijk zijn?
• Weet je wat er nodig is voorafgaand en tijdens de pijnbestrijding (CTG filmpje, infuus)?
• Wil je je verplaatsen naar het ziekenhuis voor pijnstilling als je thuis wilt bevallen?

Persen

• Welke voorkeurshouding : hurken, baarkruk, rugligging, zijligging, staan, op handen en knieen?
• Lichaam volgen of gecoached persen
• Hypnobirthing methode
• Bekkenbodemsteun: mag er 'geholpen' worden door de zorgverlener door te drukken op je bekkenbodem in de vagina?
• Watergeboorte : als je gebruik wilt maken van een bevalbad, wil je daar dan ook in persen en de baby geboren laten worden?
• Hoe vaak hartje luisteren (na elke perswee?)

Daadwerkelijke geboorte

• Rust in de kamer (geen praten, geen opwinding)?
• Zelf voelen of kijken (mbv spiegel) bij de geboorte van het hoofdje
• Wordt het kindje ' ontwikkeld ', of zal het spontaan geboren worden?
• Wil je misschien zelf je kindje aanpakken of je partner?
• Als het kindje geboren is, wil je dan de tijd hebben om bij te komen en zelf je moment te kiezen dat je je kindje aanraakt en oppakt?
• Of wil je dat je kindje direct aangegeven of op je buik gelegd wordt?
• Foto’s maken?

Navelstreng

• Wil je de navelstreng uit laten kloppen en hoe lang dan?
• Wat als de navelstreng om het nekje zit ?
• Lotusgeboorte
• Wie knipt de navelstreng door?

Vlak na de geboorte

• Baby huid op huid
• Ook na keizersnede baby bij moeder huid op huid in de ok ( gentle cesarean )
• Zelf borst laten zoeken ( biological nurturing )
• Mutsje op of juist niet
• Wanneer bel je de familie en wanneer mogen ze op bezoek?

Placenta

• Actief leiden van het nageboortetijd (oxytocine injectie, placenta vlot met hulp geboren laten worden) of juist niet?
• Spontane geboorte van placenta : wachten totdat er aandrang komt, tot een uur (of langer?) na de geboorte van kind
• Hoe lang wil je wachten als het kan?

Borstvoeding

• Van te voren al contact met een lactatiekundige of borstvoedingscursus?
• Biological nurturing
• Zelf aanleggen
• Wil je dat er pas hulp komt als jij dat vraagt? Of graag meteen helpen/mee kijken?
• Als baby borst niet goed pakt of zuigt: controleren op te kort tongriempje of lipbandje
• Kolven: in de zwangerschap en daarna
• Bijvoeden: wanneer wel/niet en hoe
• Zou je moedermelk van een andere moeder willen geven (donormelk)?
• Wanneer zou je over willen stappen op kunstvoeding en welke?
• Baby altijd bij je houden, niet weghalen (rooming in)
• voor meer informatie over deze onderwerpen zie: www.borstvoeding.com

Kraamtijd

• Kraamplan
• Borst- of flesvoedings voorkeur: waarom heb je waarvoor gekozen en welk belang hecht je hieraan?
• Wanneer wil je bezoek en hoeveel?
• Rusttijden: wil je deze vastleggen of ben je hierin flexibel?
• Roken: wat zijn of worden jullie huisregels?
• Verzorging van eventuele oudere kinderen: wat vind je belangrijk en heb je specifieke wensen?
• Eventuele allergieën of medicatie gebruik (ook van de overige familieleden): in een tijd waarin je zelf misschien niet op je scherpst bent kan het fijn zijn dit even vast te leggen. Dan kan je kraamverzorgende je hierin ondersteunen.
• Huisdieren: welke huisdieren heb je en heb je wensen ten aanzien van de verzorging of omgang met huisdieren?
• Huishoudelijke verzorging: wat vind je erg belangrijk? Wat niet? En heb je specifieke voorkeuren?
• Overige bijzonderheden: denk hierbij aan geloof, (natuurlijke) visie op kraamzorg etc
• Mag een stagiaire mee of mag een bijna afgestudeerde kraamverzorgende de zorg zelfstandig bij jou doen?
• Wat voor medische controles?
• Hielprik

Medische indicaties

Veel voorkomende medische indicaties (redenen waarvoor het advies is om de bevalling (verder) te laten begeleiden door een gynaecoloog in het ziekenhuis):

• Stuitligging
• Eerdere keizersnede
• Prematuur bevallen (<37 weken)
• Serotiniteit of over tijd bevallen (> 42 weken)
• Langdurig gebroken vliezen zonder weeen (>24 uur)
• Meconium houdend vruchtwater (baby heeft in het vruchtwater gepoept)
• Niet vorderende baring (stagnatie of trage vording in ontsluiting of uitdrijving)
• Pijnstilling
• Placenta wordt niet < 1 uur geboren
• Te ruim bloedverlies na de geboorte

Zijn er adviezen, richtlijnen of protocollen waar je moeite mee hebt of meer over wilt weten van te voren?

Met dank aan www.cicli.nl  en Joyce Hoek Pula en Willeke Klerks van de  Geboortebeweging